Gardameer

De huidige naam van het meer ‘Garda’ dateert uit de Middeleeuwen en is afgeleid van het Gotische woord ‘Warda’ ( bewaker), een verwijzing naar het fort dat uittorent boven de golf met dezelfde naam. De vriendelijke sfeer, het milde klimaat, het prachtige landschap van het noordelijke deel van het meer, de morene heuvels in het zuidelijke deel, de uitgestrekte olijfgaarden en wijngaarden, de kleuren van de bloemen en dan vooral de Bougainvillea, de geschiedenis en de bedrijvigheid van de bewoners hebben het gebied rondom het Gardameer rijkdom gebracht. De regio biedt een uniek landschap en milieu met bijzondere geomorfologische kenmerken.

Het is het enige meer in de voor-Alpen, dat zich uitstrekt over de hoogvlakte en haar uiterlijk verandert van een dal-type meer met de karakteristieken van een fjord, vergelijkbaar met de andere pre-bergmeren, tot een kleine zee op de vlakte. Wie vanuit Noord-Europa komt en door Val Lagerina reist, bereikt Torbole en Riva del Garda. Hier wordt de indruk gewekt zich in een landschap te bevinden, dat in alle opzichten lijkt op de fjorden in de Scandinavische landen en dat aan de oostzijde door de Monte Baldo gedomineerd wordt.

Het water van het Gardameer is afkomstig uit twee verschillende bronnen: direkte neerslag op het oppervlak en ondergrondse en bovengrondse afwatering in het meer. Het meer is niet alleen een mengsel van verschillende watertypes, maar het wordt gekenmerkt door een verscheidenheid van habitats die elk een microkosmos vormen. Het zonlicht doordringt het oppervlak, wat resulteert in een helder blauwe kleur, volgens de wetten van de natuur. Vanwege haar eigenaardigheden en haar fascinatie heeft het Gardameer de aandacht van veel wetenschappers getrokken, die onderzoek uitvoerden naar de herkomst en de geschiedenis.

In 1786 maakte de dichter Wolfgang Goethe tijdens zijn ‘Italiaanse reis’ een boottocht langs de oevers van het meer en was erg gecharmeerd van de vitaliteit van dit gebied, het prachtige uitzicht op de olijfboomgaarden en de kassen met citrusvruchten. Goethe, een man uit het noorden, was erg onder de indruk van deze landschappelijke aspecten en zag ze als tekenen van mediterrane natuur. Hij was zo enthousiast, dat hij het gebied aanbeval aan andere Duitse, Franse en Engelse schrijvers, die in zijn voetsporen traden op zoek naar rust en stilte en het Gardameer als decor voor hun romans kozen. Sindsdien groeit het aantal bezoekers van de oevers van het Gardameer, aangetrokken door het mediterraan achtig klimaat, het licht en de kleuren van het meer.

De oppervlakte van het meer is 368 km2. Het grenst aan drie regio’s: Lombardijen in het westen, Veneto in het oosten en Trentino in het noorden, met als drie economisch belangrijke provincies: Brescia, Verona en Trento.

• Lengte 52 km
• Breedte 16 a 42 km
• Oppervlak 368 km2 ca
• Perimeter 158 km
• Diepte max 346 m.
• Hoogte 65 m.

De Monte Baldo houdt met zijn 2.218m de wacht over het meer en biedt betoverende uitzichten, wandelingen langs paden, die door de jaren heen zijn uitgehouwen en men kan het hele jaar van zeldzame soorten bloemen in bloei genieten.
De opvallend grote Monte Baldo domineert het panorama en stijgt aan de oostelijke kant van het meer van San Vigilio tot Torbole uit: machtig, hoog, uitgestrekt en geïsoleerd steekt hij uit boven het hele meer en is overal zichtbaar en onmiddelijk herkenbaar.
Voor de inwoners van Garda is de Baldo meer dan zomaar een berg, aangezien in het verleden de weiden en de bossen de lokale bevolking van talrijke hulpmiddelen en voedsel voorzagen( bessen, wortels, kastanjes, hooi, melk en hout)
De naam Baldo stamt af van het Duitse woord ‘Wald’.

De Monte Baldo is een goudmijn aan vegetaties en natuur, rijk aan talrijke zeldzame planten, bloemen en bomen, die uitsluitend in deze omgeving groeien. Het is de thuisbasis van ongeveer 2000 plantensoorten, die hier in het wild groeien, wat de berg de titel ‘ tuin van Europa’ opleverde.
In de vorige eeuw beklom men de Baldo op zoek naar planten, die gebruikt werden bij de behandeling van ziekten.
Op de berghelling was eens ook fauna goed vertegenwoordigd: er waren wolven, adelaars en beren te vinden; tot op de dag van vandaag leven er nog steeds minder zeldzame soorten, zoals de ree, de rode vos, de steenarend, de berghoen, het edelhert, de sperwer, sneeuwhoen en de bergsperwer en een scala aan prachtig gekleurde vlinders.

Al vanaf het bronzen tijdperk is het meer een habitat voor de mensen om eten te vinden en over het water te zwerven, zoals blijkt uit de veelvuldige sporen van paalwoningen.
De Romeinen begonnen in de Middeleeuwen het platteland rond Verona te koloniseren en stabielere nederzettingen te bouwen: de kastelen: de rangschikking van de plaatsen langs de oevers van het meer ( Peschiera, Lazise, Bardolino, Garda en Malcesine) is afkomstig van de buurt-kasteel combinatie en z’n verdediginssystemen, die tot aan de overwinning van de Venetianen op de burggraven ( Visconti) van Milaan en de Carraresi van Padua behouden bleven, als gevolg waarvan de bevolking in de omliggende gebieden groeide en de landbouw een boost kreeg ( met name het kweken van zijderupsen, die zich voeden met moerbeibladeren).

Op de heuvels werden olijven en druiven geteeld, terwijl anderszijds aan de oevers, die tot de provincie Brescia behoren, citrusvruchten werden geteeld. In het binnenland werden schapen gefokt en de bossen leverden hout. De visserij was de belangrijkste bron van inkomsten van de dorpen aan het meer.
In 1400 was de oostelijke oever van het Gardameer, het deel dat tegenwoordig bij de provincie Verona hoort, minder onafhankelijk en geïndustrialiseerd dan de westelijke oever, maar de dorpen van het District Verona verenigden zich in de ’Gardesana dell’acqua’, een federatie van fiscale aard, die als voornaamste doel had om smokkelen en andere vormen van criminaliteit te bestrijden.
Vanaf 1500 werden de gebieden rondom het Gardameer geteisterd door de pest, cholera en hongersnood.
Vooral de oostkant, omdat de structuur van het land een makkelijke doorgang voor buitenlandse soldaten mogelijk maakte. Na 1815 werden veldslagen in de " oorlog van onafhankelijkheid" hier uitgevochten , totdat de gebieden een deel van Italië werden: de Lombardije kust in 1859 , de Veneto kant in 1866 en de Trentino kant in 1918.
Talrijke bewijzen van al die historische gebeurtenissen bevinden zich zowel in lokale musea als in het hele gebied zelf.

Een van de typische produkten van het Gardameer is de extra vergine olijfolie, bekend om z’n lichte en delicate smaak en te onderscheiden door het kwaliteitslabel D.O.P.( garantie van herkomst keurmerk).
Een produkt dat uitstekend bij elk gerecht past, is de voortreffelijke wijn, die wordt geproduceerd in de wijnstreken bij het Gardameer: de Nosiola, de Merlot, de Cabernet en de Vino Santo ( dessertwijn) in het noordelijke deel, de Garda Classico Groppello in het Valtenesi gebied en de Bardolino en de Lugana in het zuidelijke deel van het meer.

Er zijn verschillende routes die door de wijnbouwstreken voeren en die de bezoekers meenemen op ontdekkingsreis door de geuren en de smaken van het gebied.
In het noordelijke deel van het Garda gebied vindt men prachtige wintertuinen en oranjerieën. Nergens in de wereld zijn er dergelijke kassen te vinden, die de teelt van citrusvruchten mogelijk maken.
Daarnaast zijn er ook nog talrijke andere typische produkten zoals:

- vissen uit het meer: de vispopulatie van het meer is voortdurend gegroeid in de afgelopen jaren dankzij gerichte operaties om de voortplanting van de witte vis, de snoek en de baars te stimuleren. Daarnaast is het meer de thuisbasis van de paling, kopvoorn, zeelt, karpers, elft, bliek, kwabaal, witte vis en de forel, de koningin van het Gardameer. Onder de vele soorten die in het water van het Gardameer leven is er tot slot een, zeldzaam en geliefd onder fijnproevers, die alleen hier te vinden is: de carpione ( een zeldzaam soort forel).
- kazen: de eeuwenoude traditie van kaas maken wordt tot op de dag van vandaag voortgezet met de produktie van de zachte kaas ‘Formagella di Tremosine’ en ‘Garda’ , een harde, halfgekookte kaas en de ‘Tombea’ een onderscheidende bergkaas.
- kastanjes: in oktober vindt het ‘Festa delle Castagne e del Marrone’ ( Kastanjefeest) plaats in San Zeno di Montagna.
- truffel: zowel in de bergen, bijvoorbeeld op de Monte Baldo, als op de morene heuvels van het Gardameer vindt men goede truffels. Hier aan het Gardameer vindt men de zwarte truffel: groot, mals, licht verteerbaar met een afgeronde vorm en een intense, aangename geur.
- de beroemde ‘Tortellini di Valeggio’, een zeer dunne pasta met vleesvulling, die uitsluitend met de hand worden gemaakt.

Het meer is een warmte-opslag, gekenmerkt door een klimaat, dat als sub-mediterraan kan worden gedefinieerd. De gemiddelde jaartemperatuur is 12 °C. In juli en augustus worden temperaturen van 25°C-27°C bereikt.
De watermassa van het meer, dat minimale temperatuurschommelingen kent, draagt bij aan het milde klimaat van het ‘Benaco’ gebied, een van de belangrijkste redenen waarom het meer zo populair is onder de bezoekers uit Noord Europa.
De positie van de zon aan oostkant van het Gardameer, dat per dag 2 uur meer wordt blootgesteld aan de zon dan de westkant, draagt ook bij aan het milde klimaat met een aangenaam briesje in de zomer.
De lente en de herfst zijn de meest regenachtige seizoenen. De zomer daarentegen is typisch mediterraans; droog met sterke onweersbuien, vooral in de maand augustus.

In de winter zijn de temperaturen hoger dan de omliggende streken en is de neerslag gering. Mistig is het alleen zelden in het zuidelijke deel van het meer.
Het Gardameer is het middelpunt van het ‘Benaco’ landschap, maar de bergen dragen ook bij aan de schoonheid van het landschap en de natuur.Vanwege het milde klimaat gedijt aan de oevers van het meer en op de heuvels weelderige flora, terwijl in de bergen talrijke verschillende plantensoorten kunnen worden bewonderd.